Nieuwsbrief Energietransitie

24 september 2024

Beste leden van de Vereniging van Eigenaren Karpers en Forellen

In deze nieuwsbrief willen wij u graag informeren over de ontwikkelingen met betrekking tot de energietransitie, zoals die in juni/ juli in twee wijkbijeenkomsten door de gemeente zijn toegelicht. Het verslag van de gemeente van deze wijkbijeenkomsten is in deze nieuwsbrief als bijlage bijgevoegd.

Hoofdpunten van het besprokene op deze beide avonden brengen we hieronder onder uw aandacht:

• De Merenwijk-laagbouw (waar ook de Karpers en Forellen onder begrepen zijn) is één van de wijken die de gemeente Leiden heeft aangewezen als startwijk voor de omschakeling naar schone energie.

• Er is een werkgroep gestart waar onder meer de gemeente Leiden, Duurzame Energie Merenwijk (DEM) en Tegengas in participeren, die bezig zijn een startnotitie te maken. Deze startnotitie is naar verwachting nog dit jaar klaar.

• Voortvloeiend uit de startnotitie zal er daarna gewerkt gaan worden aan een Wijkuitvoeringsplan, dat beschrijft hoe de toekomstige energievoorziening zal zijn. Een wijkanalyse, plan van aanpak en uitvoeringsplan zullen hierin opgenomen zijn, evenals de te verwachten einddatum voor het gebruik van gas in de wijk. Behalve warmte onderzoekt de werkgroep ook koude levering en energieopslag.

• Alternatieve warmtevoorzieningen worden in overleg met de bewoners afgewogen. De gemeente zal “warmtekavels” aanwijzen. Voor Merenwijk-laag kunnen meerdere warmtekavels worden aangewezen. Een kavel omvat een deel van de wijk waarvoor een nieuwe collectieve warmtevoorziening wordt ontwikkeld. T.z.t. krijgt een warmtebedrijf de verantwoordelijkheid om de nieuwe collectieve warmtevoorziening te ontwikkelen en beheren voor een warmtekavel.

• Als een bewoner niet mee wil doen aan de collectieve warmtevoorziening zal deze op individuele wijze de overstap naar schone energie moeten maken. Daarvoor wordt een door de gemeente vast te stellen redelijke overstaptermijn gegeven.

• Om de nieuwe ontwikkelingen zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de wensen van de bewoners wordt gevraagd aan de Merenwijkers om een enquête in te vullen. Daar wordt gepeild hoe de huidige staat van de woningen is, wat de toekomstige energievraag is en wie zich wil aansluiten bij de collectieve voorziening.

Wat betekent dit voor de Karpers en Forellen?

Het is te verwachten dat de Karpers en gele Forellen een ander beeld zullen geven van de bestaande situatie dan de overige laagbouw woningen in de Merenwijk, die veel eerder en met een ander bouwconcept zijn gebouwd.

Of onze wijk een eigen warmtekavel gaat worden of deel uitmaakt van een grotere kavel is nog niet bekend, maar het lijkt ons van belang dat vanuit onze wijk voldoende input wordt geleverd via het invullen van de enquête. Dit om te bewerkstelligen dat het beleid dat ontwikkeld wordt voor de warmtekavel waar onze wijk deel van uitmaakt zoveel mogelijk zal aansluiten op de huidige staat van onze woningen en de wensen die er bij onze bewoners leven m.b.t. de energietransitie.

Wij zouden u dan ook willen oproepen de enquête in te vullen die is ontwikkeld. Om deze enquête te kunnen invullen moet u een mail met uw naam, adres, huisnummer en postcode sturen naar EigenWoningEnergietransitie@outlook.com waarna u een link en pincode krijgt. De werkgroep heeft beloofd nog bijeenkomsten te zullen organiseren voor iedereen die het invullen van de enquête lastig vindt. Uitnodigingen daarvoor zullen nog volgen.

Wij hopen u met deze Nieuwsbrief over de laatste ontwikkelingen m.b.t. de energietransitie te hebben geïnformeerd. Wij blijven het dossier volgen. Voor meer informatie verwijzen wij u ook graag naar de websites van Duurzame Energie Merenwijk en Tegengas, alsmede naar de website GaGoed van de gemeente.

Met vriendelijke groet,

Louis Eggen, voorzitter

Marian Bolk, secretaris

Peter Bartholomeus, penningmeester

                                                                             Bijlage: verslag wijkbijeenkomst

Werkgroep organiseert derde wijkbijeenkomst

ENERGIETRANSITIE MERENWIJK-LAAG VRAAGT MEER ONDERZOEK

In de transitie naar een klimaatneutrale stad gaat de Merenwijk-Laag als een van de eerste Leidse wijken stoppen met het gebruik van aardgas. Hoe verloopt de transitie tot nu toe? In de Regenboogkerk lieten driehonderd Merenwijkers zich bijpraten.

Waarom deze transitie?

Met Merenwijk-Laag worden de buurten Leedewijk-Noord, Leedewijk-Zuid, Zijlwijk-

Noord en Zijlwijk-Zuid bedoeld. Voor de buurt ‘Slaaghwijk’ nemen we alleen de

straten die eindigen op ‘-rode’ mee. De hoogbouw in de Merenwijk wordt nu dus niet

meegenomen, vandaar de term Merenwijk-laag.

Voor nieuwe Merenwijkers en diegenen die de bewonersbijeenkomsten in mei en juni

2023 hebben gemist opende projectleider Bart van de Velde de avond met een

terugblik. In 2050 stopt Nederland met het gebruik van aardgas. Duurzame

energiebronnen vervangen het gas waardoor de uitstoot van CO2 en broeikasgassen

flink afneemt. In de Transitievisie Warmte is de Merenwijk aangewezen als een van de

vijf startwijken die omschakelen naar schone energie. Mede gezien de verwachting

dat de aardgasprijs blijft stijgen wil de gemeente Leiden op tijd met de transitie

beginnen.

Betaalbaar, duurzaam, betrouwbaar

Welke duurzame energiebron gaat het aardgas vervangen? Een warmtenet, bronnet,

biogas, waterstofgas of Warmte Koude Opslag (WKO) zijn mogelijke alternatieven,

maar besloten is er nog niets. “Het alternatief moet betaalbaar, duurzaam en

betrouwbaar zijn”, benadrukte Van de Velde.

“Een collectieve warmtevoorziening is goedkoper, voorkomt overbelasting van het

elektriciteitsnet en benut lokale warmtebronnen. De levensduur, in tegenstelling tot

individuele voorzieningen, is bovendien langer.”

Werkgroep & startnotitie

Een werkgroep, gestart in 2022, bestaande uit de gemeente Leiden en bewonersinitiatieven Duurzame Energie Merenwijk (DEM) en Tegengas werken aan een Startnotitie. Woningcorporaties Ons Doel, Portaal en De Sleutels, die huurwoningen in de wijk bezitten, denken mee. Een klankbordgroep, gevormd voor bewoners, kijkt ook mee en geeft (on)gevraagd advies aan de werkgroep. In de Startnotitie wordt vastgelegd hoe de gemeente tot een Wijkuitvoeringsplan (WUP) gaat komen. Nog dit jaar is de Startnotitie klaar, is de verwachting.

Wijkuitvoeringsplan

Uit de Startnotitie vloeit het Wijkuitvoeringsplan (WUP). Dit plan beschrijft hoe de

Merenwijk-Laag in de toekomst verwarmd gaat worden en wat de te verwachten

kosten zijn. Een wijkanalyse, plan van aanpak en een uitvoeringsplan komen hierin

terug. In dit plan komt ook te staan wat de te verwachten einddatum is voor het

gebruik van aardgas in de wijk. En behalve warmte onderzoekt de werkgroep ook

koudelevering en energieopslag. Zaken zoals techniek, impact in de wijk en het

participatieproces staan hierin beschreven. Een breed gedragen WUP is een

voorwaarde voor een succesvolle transitie.

Hoe komen we tot een collectieve warmtevoorziening?

Allereerst is er onderzoek nodig om te bepalen welke warmtevoorzieningen mogelijk zijn. Deze alternatieven worden zorgvuldig, en in overleg met bewoners, afgewogen. Tegelijkertijd wijst de gemeente een gebied, een zogeheten warmtekavel, aan waarbinnen een nieuwe collectieve warmtevoorziening wordt ontwikkeld. Het kan zijn dat in Merenwijk-Laag meerdere warmtekavels worden aangewezen. Stapsgewijs vallen steeds mogelijkheden af, waarna er per warmtekavel een voorkeur voor één collectieve warmtevoorziening overblijft.

De warmtekavel wordt toegewezen aan een warmtebedrijf. Dit bedrijf krijgt de

verantwoordelijkheid om de nieuwe collectieve warmtevoorziening te ontwikkelen en

te beheren. Het warmtebedrijf is geen commerciële partij, zoals dit op dit moment

vaak is geregeld. Het wordt een bedrijf dat voor het grootste deel in publieke handen

is, of het wordt beheerd door bewoners zelf (een zogenaamde

warmtegemeenschap). “Een warmtebedrijf is voor minstens vijftig procent publiek

eigendom, zoals vastgelegd in de nieuwe Wet Collectieve Warmte. Bewoners zijn niet

verplicht om deel te nemen aan een collectieve warmtevoorziening”, benadrukte Van

de Velde. Vrijblijvend is het niet, want als men niet meedoet aan de collectieve

warmtevoorziening dan wordt verwacht dat de bewoner op individuele wijze de

overstap op schone energie gaat maken. Bewoners krijgen hier een “redelijke

overstaptermijn” voor. Deze termijn, vast te stellen door de gemeente, is nog niet

bekend. Dat wordt duidelijk in het Wijkuitvoeringsplan.

Hoe nu verder?

Om tot een goed voorstel te komen, passend bij de wensen van de Merenwijkers en

de eisen van de gemeente, is meer onderzoek nodig. De werkgroep roept

Merenwijkers op een enquête in te vullen. Deze vragenlijst gaat hopelijk antwoord

geven op drie belangrijke vragen:

1. Wat is de huidige staat van de woningen?

2. Wat is de toekomstige energievraag in de wijk?

3. Welke bewoners zijn eventueel bereid aan te sluiten bij een collectieve voorziening?

Leiden zoekt kortom naar een betaalbaar warmte- en koude-alternatief voor iedereen:

bewoners, corporaties en de gemeente. Meer informatie volgt.

‘Is de enquête invullen lastig?  Wij helpen je’

Merenwijkers die naam, adres, huisnummer en postcode mailen naar EigenWoningEnergietransitie@outlook.com ontvangen een link en pincode. Dat stelt Theo Eyckenschild, lid van de werkgroep én bewonerscollectief Tegengas.

“Hierna is de vragenlijst in te vullen. Download vooraf uw verbruiksgegevens van uw energieleverancier, deze zijn bij het invullen nodig. De enquête vraagt naar uw huidige verbruik, energiebesparende maatregelen die u al heeft genomen en naar uw toekomstige energieverbruik.” De vragenlijst is ontwikkeld in samenwerking met softwarebedrijf Fenêtre en voldoet aan de privacy eisen van de gemeente. De werkgroep organiseert bijeenkomsten voor iedereen die het invullen lastig vindt, zo belooft hij. “Uitnodigingen daarvoor volgen nog.”

Linda van de Voort – voorzitter DEM: ‘Enquête geeft inzicht’

“De enquête van de werkgroep geeft inzicht in de staat van de wijk. Past ons allemaal

één collectieve oplossing of kiezen we er meerdere, afhankelijk van bijvoorbeeld

woningtype? Wij vinden, net zoals de gemeente, dat het alternatief haalbaar,

betaalbaar en duurzaam moet zijn. Daarnaast vinden wij onderzoek naar lokale

warmtebronnen belangrijk.”

Cent van Vliet, Tegengas: ‘Zonder draagvlak is deze transitie tot mislukken gedoemd’

Om tot honderd procent duurzame energie in de wijk te komen zijn gezamenlijke stappen, gedragen door bewoners nodig, stelt Cent van Vliet (Tegengas). “Zonder draagvlak is deze transitie tot mislukken gedoemd.”

Hij hoopt samen tot een goed plan te komen en dat de hele wijk (laagbouw, hoogbouw en het bedrijventerrein) gebruik maakt van elkaars mogelijkheden. Cent riep tot slot bewoners op zich aan te sluiten bij de klankbordgroep.

Aanmelden kan via dit mailadres: warmtetransitie@merenwijk.nl

‘Investeren blijft interessant’

Energiecoach Peter Engbers deelde tips voor Merenwijkers die nadenken over verduurzaming. Investeren, ook als er een collectieve warmtevoorziening komt, blijft interessant, stelde hij. “Isolatie, zonnepanelen of een warmtepomp verhoogt de verkoopwaarde van uw woning en verlaagt de energierekening.”

Wie nadenkt over verduurzaming raakt al snel overweldigd door het aanbod aan

maatregelen. DEM bedacht een stappenplan. Peter: “Ga allereerst naar onze

website. . Download het rapport van uw type woning. Dat is de eerste stap.” Ga

daarna met buren en wijkgenoten in gesprek die al verduurzaamd hebben. De laatste

stap is een screening door een van de elf energiecoaches uit de wijk. “Zij bekijken uw

situatie en maken een plan. Samen met u.”

Dit vinden Merenwijkers

Inge en Bart Tuijthof ‘Iedereen kiest zelf’

“Wij hebben ramen vervangen, de vloeren geïsoleerd en zonnepanelen aangelegd. Iedereen kiest eigen maatregelen en leveranciers, merken wij. Door de bouwstijl van onze straat ontmoet je elkaar niet snel. Er is weinig contact. Tips uitwisselen? Wij zien het niet gebeuren.”

Peter van Dam ‘Wie gaat deze transitie betalen?’

“We mogen meedenken en meepraten, maar één vraag blijft onbeantwoord: wie gaat

deze transitie betalen? Verwacht de gemeente dat we zelf investeren? Dat we geld

lenen? Ik hoor niemand praten over de betaalbaarheid. Ik vind: als je met een plan

zoals dit komt moet je alle facetten belichten.”

Warner Borgeld ‘Kleine maatregelen kosten weinig’

“Minder betalen, het milieu sparen of meer comfort. Dat zijn vragen waar mensen bij

mij, ik ben energiecoach, mee komen. Vooral ouderen vragen zich af: ‘Is de

investering het nog waard?’

Wij zeggen: ‘Kleine maatregelen -we verzamelden er 71 - zoals radiatorfolie en

tochtstrippen kosten weinig en leveren direct een besparing op.’

Anke en Paul-Joop van Houten ‘Wij zijn aan onze tweede generatie zonnepanelen toe’

“Is onze warmtepomp in de toekomst aan te sluiten op het warmtenet? Dat hoopten

we vandaag te horen. Een antwoord kregen we helaas nog niet. Behalve

warmtetoevoer wordt het opslaan en delen van energie belangrijk denken wij. Wij

lopen qua energiebesparing voorop. Wij zijn na twintig jaar aan onze tweede

generatie zonnepanelen toe.”

---

In reactie op de opmerkingen van bewoners antwoordt de gemeente:

“Ook na de transitie wil de gemeente Leiden dat energie voor iedereen - bewoners, corporaties en de gemeente zelf - betaalbaar blijft. Zaken zoals deze betaalbaarheid, maar ook technische details worden verduidelijkt in het WUP.”

Meer weten?

https://on-the-spot.nl/leiden-proef/wijkgesprek3

https://on-the-spot.nl/leiden-proef/wijkgesprek2

Colofon

Dit verslag is gemaakt in opdracht van de gemeente Leiden